Vragen stellen is een must
Waarderend Onderzoek
Appreciative Inquiry betekent letterlijk vertaald Waarderend Onderzoek. Het is dan ook niet alleen een uitnodiging om je aandacht vooral te richten op het positieve (op krachten, talenten, energie, plezier en succes) en dat te versterken. Het gaat juist ook om een onderzoekende en open houding. Het doet een beroep op ons vermogen om een oordeel uit te stellen en eerst waardevrij te onderzoeken wat er speelt en hoe een situatie in elkaar zit.
Dit staat soms haaks op de manier waarop we gewend zijn in de Westerse maatschappij om te leren, ontwikkelen en veranderen. En hoe we denken dat we zowel werk als privé het meest van betekenis zijn voor anderen. We denken vaak meer in antwoorden en oplossingen dan in vragen. Van kinds af aan worden we geholpen om een mening te vormen over zaken en deze mening duidelijk naar voren te kunnen brengen. Veel minder oefenen we met het uitstellen van een oordeel en het stellen van open, onderzoekende vragen. Terwijl dit soort vragen juist ontzettend veel in beweging kunnen brengen.
Wat doet het stellen van vragen?
- Een belangrijk voordeel van het stellen van veel vragen aan je gesprekspartner is dat je de ander aan 'het werk' zet. Vragen dagen iemand uit om zelf na te denken en dingen die iemand impliciet misschien al wel voelt of weet expliciet te maken.
- Daarnaast brengt het vaak meer diepgang in een gesprek en kom je meer over de ander te weten. Het gesprek krijgt er vaak meer richting en focus door, omdat je niet steeds door-associeert op elkaar.
- Ook helpt het stellen van open vragen om uit een dynamiek te blijven waarin je elkaar vooral wilt overtuigen van je standpunt. Vragen bieden de kans om te onderzoeken waarom iemand iets zegt en wat er achter een standpunt, mening of gevoel zit.
Oefenen met het stellen van vragen
Een hele makkelijke oefening die je in een tweetal kan doen, is om één van de twee een voorbeeld te laten vertellen van een situatie van de afgelopen tijd waarin de ander echt in zijn of haar element was. De ander vraagt 10 minuten lang (zet bijvoorbeeld een timer op je telefoon) alleen maar door. Het doel is om de ander een verdiept inzicht te geven in zijn of haar succesvoorbeeld. Na 10 minuten draai je de rollen om.
Een andere oefening die je met een kleine groep kan doen (met je team of bijvoorbeeld in een intervisie-setting) is om één iemand te vragen een vraag, een probleem of een lastige situatie in te laten brengen. Iets waar je nu mee bezig bent in je werk of iets wat je bezig houdt, waar je wel wat input van je collega's op kan gebruiken:
- De casusinbrenger beschrijft de situatie. De anderen vragen niet door, maar wachten even rustig het verhaal af.
- Vervolgens schrijven de anderen allemaal voor zichzelf één (hoofd-) vraag op die je de casusinbrenger graag zou willen stellen. Waar ben je echt benieuwd naar?
- Voordat de casusinbrenger de vragen gaat beantwoorden deelt ieder zijn of haar vraag met de groep. Ook geef je aan waarom je juist daar benieuwd naar bent. Probeer te bedenken wat deze vraag zegt over hoe jij kijkt of wat jij belangrijk vindt. Dus... wat zegt jouw vraag over jou.
- De casusinbrenger kiest zelf uit welke vraag hem/haar het meest triggerde en waarom. Op die lijn maak je het gesprek af tot de casusinbrenger het gevoel heeft gehad echt geholpen te zijn.