Waarderend leren

De afgelopen jaren is er meer aandacht gekomen voor een waarderende benadering binnen het onderwijs: door de aandacht te richten op wat goed werkt en te onderzoeken hoe je dat kunt versterken, worden leerprocessen niet alleen effectiever maar ook leuker. Lang werd gedacht dat we, zodra we weten wat niet goed gaat en waarom het juist daar misgaat, de sleutel in handen hebben om een situatie ten positieve te keren. Stromingen als de positieve psychologie, het oplossingsgericht werken, waarderend onderzoek en de sterke punten-benadering dagen deze veronderstelling uit. Zij zetten juist het opsporen, onderzoeken en uitbouwen van werkzame elementen centraal. Natuurlijk ontstaat vanuit een probleem vaak een gevoel van urgentie om iets te veranderen. Je vindt de meest kansrijke oplossingsrichting echter niet in het grondig analyseren van het probleem. Om tot leren en ontwikkelen te komen is het effectiever om aandacht te hebben voor succeservaringen en te onderzoeken wat dit ons vertelt over wat we vaker, slimmer of handiger kunnen doen.

Het vraagt aandacht om een waarderende manier van kijken en werken onder de knie te krijgen en te behouden. Dat komt onder meer door de werking van ons brein. Onze hersenen laten meer activiteit zien bij negatieve leerervaringen dan bij positieve. Het negatieve krijgt meer aandacht. Waarschijnlijk herken je dit bij jezelf. Waar denk jij aan na afloop van een werkdag: die fijne klas waar je weer zo lekker mee gewerkt hebt of juist aan die instructie die je niet lekker vond lopen? Waarschijnlijk blijft die laatste herinnering langer hangen. Daarnaast vormt ons brein een succes vliegensvlug om naar de nieuwe norm. De volgende keer moet het minimaal net zo goed, of het liefst nog beter gaan. Zo gaan we al gauw voorbij aan dat wat goed gaat.

Meer weten?

In het boek Waarderend leren in het voortgezet onderwijs maken de auteurs recente inzichten uit de positieve psychologie toepasbaar voor de onderwijspraktijk. Thema’s als talent, mindset, motivatie en geluk komen uitgebreid aan de orde. Ook laten de auteurs zien hoe een waarderende bril helpt bij het ondersteunen van leerlingen in keuzeprocessen en het versterken van een positieve groepsdynamiek in de klas. Naast achtergronden en theorie biedt het boek veel concrete handvatten om direct mee aan de slag te gaan.

De zes principes van waarderend leren Op basis van wetenschappelijk onderzoek en veel ervaring op verschillende scholen formuleerden de auteurs zes principes die helpen om een waarderende kijk op leren en ontwikkelen in de klas en binnen de bredere schoolcontext in de praktijk te brengen. 

Samen bouwen aan positief onderwijs: wat kun je als schoolleider doen? In toenemende mate besteden scholen aandacht aan zaken als talent, welbevinden, motivatie weerbaarheid en creativiteit. Positief Onderwijs is de verzamelnaam voor alles wat een school doet om bewust te werken aan een balans tussen aandacht voor prestaties en voor welbevinden. Zowel van leerlingen, als van docenten. In dit artikel beschrijven de auteurs wat een schoolleider kan doen om in de school met Positief Onderwijs aan de slag te gaan.

In het filmfragment How to give an A laat Benjamin Zander - dirigent van het Boston Filharmonisch Orkest en docent op het conservatorium – op overtuigende wijze zien hoe we het beste in onszelf en elkaar naar boven kunnen halen.

In The happy secret to better work schetst Shawn Achor hoe geluk voor prestaties komt en niet andersom.

In dit filmfragment laat neuropsycholoog Rick Hanson zien hoe we ons brein kunnen trainen om gelukkiger te zijn.

Ali B vertelt bij Pauw aan tafel over zijn Juf Miriam. – Juf Miriam: Een leerkracht die in één dan meer verschil voor hem heeft gemaakt dan alle anderen in zijn schoolloopbaan bij elkaar.