Hoe helpen we pubers bij het ontdekken van hun talent? Deel 3

In de vorige twee blogs hebben we beschreven waarom het zo belangrijk is om achter het gedrag te kijken van pubers en wat je kan doen om het authentieke kind te versterken waardoor het minder nodig is om negatief gedrag te laten zien. In deze blog laten we zien wat je nog meer kan doen naast het richten van de aandacht op het positieve om het talent van jouw kind te ontdekken en versterken.

Waar komt negatief gedrag vandaan?

Lastig of negatief gedrag komt vaak voort uit het te veel of niet handig inzetten van één of meerdere onderliggende talenten. Praat je bijvoorbeeld graag en makkelijk, dan kan je op een moment dat je minder lekker in je vel zit niet stoppen met praten, neem je snel het woord en vind je het lastig om naar anderen te luisteren. Ben je gedreven om goede prestaties neer te zetten en zet je graag de puntjes op de i, dan kan dit in meer kwetsbare fasen leiden tot zo'n niveau van perfectionisme dat het je in de weg zit of zelfs faalangst. Als dit het geval is dan helpt het om de positieve kant van het talent te benoemen en het kind te helpen bij het ontwikkelen van hefbomen (‘Ik kies voor mijn talent’, Luk Dewulf). Dit zijn vaardigheden die je jezelf aan kan leren om vooral profijt te hebben van het positieve van je talent. De hefboom in het eerste voorbeeld zou bijvoorbeeld het leren stellen van vragen kunnen zijn. De hefboom in het tweede voorbeeld het stellen van prioriteiten; Wat is zo belangrijk dat het tot in de puntjes goed gedaan moet worden en wat mag of kan ook wel met iets minder inzet?

Negatief gedrag dat pubers laten zien, is echter niet altijd een uitvergroting van hun talent. Gedrag dat voor het authentieke kind komt staan, ontstaat uit een ongemak, onvrede, onveiligheid of een angst voor gezichtsverlies. Ieder mens heeft een heel arsenaal aan aangeleerd gedrag dat we op dat soort momenten in kunnen zetten. Zo ook bij pubers. Soms is het gedrag dat ze afgekeken hebben van iemand anders, of gedrag dat in vorige situaties effectief was.

Het belangrijkste om als ouder te weten is waaruit dit gedrag ontstaat. Dit maakt dat je met een andere bril naar je kind kunt kijken, en vaak ook betere steun weet te bieden. Waar talenten eigen zijn en stabiel over tijd (je kan ze wel ontwikkelen, maar je krijgt niet ineens nieuwe talenten), is effectief gedrag heel goed aan te leren.  

Opzoek naar een stimulerende context

Naast de focus op talenten (het positieve) en het helpen vervangen van ineffectief gedrag met effectief gedrag is het verder belangrijk is om - voor zover je daar invloed op hebt - je puber zoveel mogelijk te omringen met positieve invloed van leeftijdsgenoten en volwassenen. Mensen die jouw zoon of dochter waarderen en die voorbij het gedrag kunnen kijken hebben een enorm positief effect op hun zelfvertrouwen. Els Pronk noemt dit ‘De Kring’, mensen die jou versterken in je ontwikkeling en groei.

Tijdens workshops vragen we vaak aan deelnemers om een verhaal te delen over iemand die in jouw leven een belangrijke rol heeft gespeeld bij het ontdekken en ontwikkelen van je talenten. Vaak beschrijven mensen dan bijvoorbeeld een docent van de middelbare school, die al lang voor jij het bij jezelf echt zo kon zien, een talent of kwaliteit bij jou wist te benoemen. En je het zelfvertrouwen wist te geven om er iets mee te doen. Weet je wie deze mensen voor jouw kind zijn? Laat het ze dan vooral weten! Ook hier geldt dat alles wat je aandacht geeft groeit. Als zij weten wat voor een positieve rol ze vervullen, ze zeker geneigd zullen zijn om dat wat werkt nog vaker te doen.

Kan jouw kind wel wat hulp gebruiken bij het ontdekken van zijn of haar talenten en het maken van een passende studiekeuze...

Vanuit Take a Step organiseren we regelmatig workshops op scholen (In je element) voor jongeren in de laatste fase van de middelbare school om te ontdekken waar ze goed in zijn en plezier aan beleven. Dit helpt om studiekeuzes te maken die echt passen. Ook voeren we individuele talentgesprekken met jongeren tussen de 15 en 25 jaar oud. In één of twee gesprekken brengen we het talent van jouw kind boven tafel. Stuur voor meer informatie een mail naar info@takeastep.

Tips voor verdieping

• In het boek 'Ik kies voor mijn talent' van Luk Dewulf lees je alles over wat talenten zijn, hoe je hefbomen ontwikkelt en wat je doet met die dingen waar je geen talent voor hebt.
• In het boek 'Over de top' van Yvonne van Sark en Huub Nelis vind je verhalen, feiten en concrete tips over hoe we het beste uit jongeren kunnen halen.
• Bekijk hier het filmpje van Els Pronk over hoe je achter het gedrag van een kind kan kijken.

Deze blog is geschreven door Eefje Teeuwisse in samenwerking met Els Pronk.